‘Flygskam’ is de laatste nieuwe trend die overwaait uit Zweden. Mensen worden er met de vinger gewezen omdat ze reizen met het vliegtuig. Jana Goyvaerts ging vorig jaar voor de eerste keer met de trein op reis en laat sindsdien het vliegtuig links liggen. ‘Ik wil zeker niet met de vinger wijzen zoals ze in Zweden doen, maar ik wil wel een boodschap overbrengen en mensen inspireren om de keuze te overwegen.’
‘Met het vliegtuig gaan is niet uitgesloten, ik reis graag en wil dat zeker blijven doen. Maar ik denk vanaf nu twee keer na of ik niet naar een bestemming kan die bereikbaar is met de trein.’ Deze zomer trekken haar vriendinnen met het vliegtuig naar Sevilla, Jana neemt de trein. ‘Met de nachttrein doe ik er 24 uur over van deur tot deur. Dat lijkt lang, maar je slaapt wat, er is meestal wifi aan boord van een hogesnelheidstrein en ondertussen kun je al genieten van het uitzicht. Mijn reis begint zodra ik op de trein zit.’
‘Het leuke eraan is dat je niets moet plannen, alles kan en alles mag!’
Lisa Deleu is oprichtster van Fair Fashion Magazine en focust op duurzame en eerlijke mode. Ook op heel wat andere vlakken probeert ze duurzamer te leven. ‘Ik ben vegan en als het kan, vermijd ik verpakkingen.’ Deze zomer heeft ze beslist om een interrail te doen. ‘Het leuke eraan is dat je niets moet plannen, alles kan en alles mag!’
Amber Janssens, studente journalistiek, wil ook graag minder met het vliegtuig reizen, maar relativeert de hele klimaatzaak: ‘Ik vind het ook belangrijk dat we onszelf niet àlles ontnemen door bij te dragen aan het klimaat.’ Ze vergelijkt het met een crashdieet: als je van de ene op de andere dag jezelf dwingt om niets lekkers meer te eten, plunder je de volgende dag de hele snoepafdeling. ‘Ik vind het belangrijk om dan precies te weten wat mijn CO2-uitstoot is, en in de daaropvolgende periode mijn best te doen om extra milieubewust te leven.’
Lisa redeneert op dezelfde manier door te slapen in een hostel of door te couchsurfen: ‘Zo compenseer je de duurdere prijs van je treinticket of de CO2-uitstoot van je vlucht, zo spaar ik geld voor andere, duurzamere alternatieven en tegelijk leer ik meteen heel wat nieuwe mensen kennen. Dat is toch de ideale combinatie?’
Veel mensen vergeten soms dat het vliegtuig ook veel tijd in beslag neemt
Sam werkt sinds enkele jaren en heeft hier en daar bedenkingen: ‘Ik ben geen groene om het stereotiep te noemen, maar ik besef ook wel dat er iets moet veranderen.’ Sam bezocht vorig jaar zijn vriendin in Genève. Met de bus overbrug je die afstand in 36 uur met verschillende overstappen. Met de trein betaal je 420 euro heen en terug, voor het vliegtuig betaal je 80 euro heen en terug. ‘Tja, dan is de keuze snel gemaakt.’
Amber onderneemt dezelfde reis als Sam, maar zij gaat wel met de trein. In maart bezocht ze haar vriend die gedurende drie maanden in Genève woont. ‘Ik pak zoveel koffers mee als ik maar wil, met lekker eten om hem te verwennen, want dat kan niet met het vliegtuig!’
Reizen met de trein is zoveel relaxer, het hele wat-mag-wel-wat-mag-niet-en-hoeveel-dan-proces, zoals Amber het noemt, hoort er bij een treinrit allemaal niet bij. Veel mensen vergeten soms dat het vliegtuig ook veel tijd in beslag neemt: ‘Je mag niet vergeten dat het niet alleen gaat over de duur van de vlucht. Er komt meer bij kijken, denk maar aan de security controle, de bagage-drop, de wachttijden bij het inchecken… En meestal kom je dan ook niet aan in het centrum van de stad, dat heb je met de trein wel.’
Daarnaast hebben Jana, Lisa en Amber het nog over het luxeproduct ‘tijd’ op de trein. Ze noemen het een plek van herwonnen tijd, omdat je niets moet doen, maar je wel veel kán doen. Jana bereidt haar conferentie voor, Lisa schrijft voor haar website en Amber werkt aan haar thesis: ‘Er zijn de voorbije weken al een aantal momenten geweest die ik daarvoor had uitgestippeld, maar die werden last minute ingeruild voor een terrasje of een theaterbezoek. Dat zal op de trein niet gaan.’
‘Vroeger, als student had ik zeeën van tijd en dan kun je avontuurlijke reizen maken met de trein, de reistijd neem je er dan graag bij. Van zodra je werkt, wordt dat wel belangrijker omdat vakantiedagen beperkter zijn.’ Volgens Sam is tijd hier doorslaggevend voor veel werkende mensen.
Voor Annemie Corten, oma van vijf kleinkinderen, blijft het allemaal nog moeilijk. ‘Ik werk voor de academie, en als we naar een tentoonstelling gaan is dat altijd met de trein. Ook met de kleinkinderen maken we vaker daguitstapjes met de trein. Maar op reis met de trein, dat zit er nog niet in.’ In juli bezoekt Annemie met vrienden Berlijn. Ze heeft de treinoptie wel overwogen: ‘Alles rond het klimaat is nu zo hotdus hebben we wel even de vergelijking gemaakt, maar uiteindelijk is het toch weer uitgedraaid op het vliegtuig.’
Om Sam en Annemie te overtuigen, om net zoals Jana doet, het vliegtuig niet meer te nemen, zouden vluchten duurder moeten worden gemaakt en treinreizen een stuk goedkoper. Het is een medaille langs twee kanten: het vliegtuig is te goedkoop en de trein te duur, aldus ook Amber die zich op dat vlak aansluit bij de mening van Sam.
‘De referentie om op reis te gaan lijken wel lowcostmaatschappijen, die prijzen zijn belachelijk laag soms. Maar als student ben je ook blij dat die bestaan en al zeker omdat niet alle (Europese) bestemmingen gemakkelijk bereikbaar zijn’,aldus Lisa.
C02-uitstoot compenseren zou de oplossing kunnen zijn om te blijven vliegen met een proper geweten? Of niet?
Jana vindt de CO2-uitstoot van de vlucht compenseren, greenwashing. ‘Ik heb dat bij mijn vorige vlucht wel gedaan, maar eigenlijk is dat toch uitstoten en een ander het laten oplossen.’ Amber vindt het wel een goed initiatief om mensen bewust te maken over de negatieve gevolgen van hun vlucht. ‘Maar langs de andere kant maak je van het klimaatprobleem daarmee iets dat je kunt afkopen.’
Door te reizen leer je ook andere normen kennen
Lisa vindt het een stap in de juiste richting en compenseert elke vlucht. Ze doet dit wel niet bij de maatschappijen zelf maar bij externe organisaties: ‘Die vertrouw ik meer, en zo draag ook ik mijn steentje bij, elke kleine, óf grote, stap telt!’
Sam pleit voor een betere investering in milieubewuste initiatieven. Amber heeft het over kortingen voor fietsverhuur of voor het openbaar vervoer op bestemming die je krijgt bij het boeken van een treinrit. En een terechte opmerking van Jana is dan weer dat er te weinig aandacht gaat naar goedkope alternatieven zoals Izy of Ouigo, de lowcostmaatschappijen onder de treinen.
Annemie gooit het nog over een andere boeg. Volgens haar leer je door te reizen ook andere normen kennen: ‘Sinds wij naar Mexico zijn geweest, en je ziet in welke omstandigheden sommige mensen wonen, pas je je ook thuis aan. En dat is dan weer de meerwaarde van reizen.’ Om een voorbeeld te geven verwijst Annemie naar de emmer die onder haar douche staat: ‘Het duurt lang voor het water warm is, het koude water vang ik op in een emmer en gebruik ik later om mee te poetsen of de plantjes water te geven.’
Door Marie Germis.
Wat is jouw profiel? Ben jij een groene goeroe, zet jij de stap in de juiste richting, of ben je een eeuwige twijfelaar? Kies hieronder jouw profiel!
