In tijden van klimaatontkenning en glorieuze overconsumptie heb ik weleens het vliegtuig genomen van Antwerpen-Deurne naar Schiphol. De turboprop van de KLM vloog dan in 25 minuten naar Nederland en deed er uiteindelijk nog een keer zo lang over om de parkeerpositie te bereiken, van waaruit je dan met een bus naar het luchthavengebouw reed. Ter verschoning moet gezegd worden dat er toen nog geen Thalys richting Amsterdam ging. De Nederlanders stopten de verbinding tussen Antwerpen en Schiphol in 2002, maar gingen daarna wél door met de vluchten vanuit Brussels Airport, dat in luchtvaarttermen gesproken eigenlijk gewoon naast de deur ligt.
Tot het einde van het vorige millennium werd bij wijze van spreken voor elke scheet een vliegtuig ingelegd. Een persreis naar Disneyland Parijs – toen nog Eurodisney – ging eerst met een Airbus van Air France naar Charles de Gaulle. En ik herinner me haarfijn hoe kleine airlines als Roland Air (in zekere zin de voorloper van Ryan) je met een schuddend en bevend propellertoestel in 3,5 uur naar Bremen brachten. Dat is twintig jaar geleden, geen tweehonderd.
KLM is al veel langer bezig met het promoten van de trein. Dat lees je nergens
Nu ja, Air France kreeg verstand in het hoofd en schafte die schabouwelijke vlucht af toen Thalys met een supersnelle treinverbinding op de proppen kwam. Wie nu via Parijs naar een ver oord vliegt, doet het eerste traject met de Thalys. Helemààl geruisloos gaat dat niet. Je moet je eerst met pak en zak een weg banen door de catacomben van Brussel-Zuid, waar ergens in een achterafkamer twee of drie balies staan die dienen om je in te checken. De bagage moet je bij aankomst in het TGV-station van Charles de Gaulle natuurlijk wel zelf ophalen vooraleer je écht kunt inchecken voor je vlucht.
In de Nederlandse Tweede Kamer klinkt nu het voorstel om ook de vijf resterende vluchten van Brussel naar Schiphol te schrappen. In ons land doet Groen waar het goed in is, en dat is – pun intended – het wagonnetje aanhaken. #fakenews? Wel nee, toch niet voor het volle pond. Die vluchten zijn er nu eenmaal nog steeds, hoewel ze goeddeels worden uitgevoerd met schonere en energiezuinige Embraers. Maar KLM is al veel langer bezig met het promoten van de trein. Dat lees je nergens. De Koninklijke biedt al enkele jaren in samenwerking met de NS en Thalys tickets aan vanaf Brussel en Antwerpen, waarbij het stuk tussen België en Schiphol per trein wordt afgelegd. Twee jaar geleden opende het zelfs een pop-up op de Meir om die verbinding (54 minuten van Antwerpen-Centraal naar Schiphol) in de kijker te zetten. Die tickets, neem nu van Antwerpen naar Lima, zijn in de meeste gevallen gewoon ook goedkoper dan wanneer je een vliegticket van Schiphol naar Lima zou kopen. In Nederland heeft KLM immers een ‘home advantage’. In België moet de lagere prijs het ‘ongemak’ van een treinreis of connecting vlucht wegnemen, waardoor Belgen toch weer geneigd zijn om voor KLM te kiezen.
Kun je dan die treinreis niet gewoon overslaan en zeg maar de auto op Schiphol parkeren? Of een gezellig weekendje Amsterdam aan je reis toevoegen? Helaas. Vliegticketprijzen worden niet vastgesteld op basis van de kosten maar op basis van de ‘willingness to pay’. Wil je de laagste prijs, dan moet je toegevingen doen. Daarom zal KLM je ook aan de zogenaamde couponvolgorde houden. Je moét met andere woorden de trein nemen die in je vervoerscontract is voorzien, en je bent ook verplicht om dat te bewijzen. Als de kaartjesknipper niet opdaagt, dan moet je zelf de moeite doen hem of haar te gaan zoeken in de trein. Anders kan KLM dit als een ‘no show’ beschouwen, en kan je ticket worden geblokkeerd en zelfs geannuleerd. Sta je dan op Schiphol.
Waarom worden die vijf retourvluchten dan niet gewoon geschrapt en vervangen door een snelle treinreis? In theorie kan het. Air France en KLM vormen al jaren een – soms onstuimig – huwelijk, en kunnen dus samen de balies van het achterafkamertje bevolken. In Antwerpen volstaat het je aan te melden aan de balie waar internationale tickets worden verkocht. Er is natuurlijk meer dan vijf minuten politieke moed nodig. Na Air France ook KLM de markt laten veroveren, is niet goed voor Brussels Airport en in tweede instantie ook niet goed voor Brussels Airlines. Omgekeerd zijn er immers geen akkoorden waardoor passagiers in Parijs of Amsterdam naar onze luchthaven sporen om er een vlucht naar bijvoorbeeld Afrika te nemen. Brussels Airlines moet nog altijd twee keer per dag een Airbus 320 vanuit Parijs inleggen om veelal Franse passagiers naar Zaventem te brengen. Zolang het treinstation van Brussels Airport niet ontsloten wordt voor TGV en Thalys, is het technisch onhaalbaar om dat per trein te doen. Je kunt geen reiziger vragen nog eens over te stappen in Brussel-Noord, dat an sich al niet het toonbeeld van Belgische gastvrijheid is.
Er is met andere woorden geen enkele reden om die vluchten niét af te schaffen, maar dan moet het gebruiksgemak en comfort in de stations omhoog, moeten de tarieven transparanter en moet de mogelijke klimaatimpact duidelijker worden. Zolang dat niet gebeurt, blijven we met z’n allen de vlucht vooruit nemen.
Toni De Coninck
Hoofdredacteur
june. bereidt een uitgebreid dossier voor over klimaat en reizen, met reportages, interviews en enquêtes. #stayjuned
