Ik kom al twintig jaar graag in Damme, het stad geworden stukje poëzie dat zich verstopt tussen Brugge en Knokke, in de polders die het Meetjesland met het Zwin verbinden. Het is goed fietsen en wandelen langs de Vaart, en ik herinner me nog niet eens zo lang geleden een winter die streng genoeg was om schaatsers toe te laten tussen de kromgebogen Canadapopulieren. Damme ademt rust in alle seizoenen, in Damme komen is altijd weer een beetje vakantie vieren, de teller op nul zetten en genieten van het moois dat Vlaanderen te bieden heeft.
Het is alsof de artiest de deur naar een andere wereld openzet
De Brugse bloemenkunstenaar Frederiek Van Pamel palmt al enkele jaren het oude Sint-Janshospitaal in tijdens de kerstvakantie. Hij doet dat ingetogen, maar ook met een zekere gotspe en brutaliteit die eigen is aan zijn werk. De verschillende zalen, klein en wat groter, baden in tinten van rood, van vieux rose over karmozijn tot hardnekkig fuchsia. Het past allemaal wel bij de kerstsfeer, maar ogen en cameralenzen moeten even wennen aan de parallelle wereld die Van Pamel schept. Het is niet minder dan een orgie van takken, bloemen, kerstballen en plantkundige sculpturen, in schril contrast met de bijna ijsgekoelde, beate ruimtes van het hospitaal. In een van de eerste zalen hangt een kerstboom omgekeerd, met de punt naar beneden, en even vraag je je af of je in Villa Volta bent, waar er geen werkelijkheid meer is, en boven beneden wordt, rechts links en alle grenzen vervagen. Een vette slang van sparrengroen en sfeerlichten kronkelt over de muren van een andere zaal, waarna je in de details wordt gedrongen en in bewondering staat voor een bebloemde deur. Het is alsof de artiest de deur naar een andere wereld openzet en wonderwel, enkele trapjes lager sta je rond een kersttafel, met vogelkooien aan het lage plafond, borden die ik ken uit de Pascale Naessenscollectie van Serax, en altijd weer diepe, donkere tonen van rood. Alsof iemand een reusachtige roodfilter voor het raam heeft gehangen.
Een sprookje dat echt bestaat
En dan wat verder, het ultieme contrast. De volslagen rust in wittinten en een opwaartse waaierende structuur vol witte, kleine bloempjes in het midden van een feestelijke tafel. De takkenstructuur doet me aan een triomfboog denken, alsof dit de eretafel is van een huwelijksviering. De waaier heb ik nog gezien, in luxueuze lounges van luchthavens in de Emiraten. Natuurlijk staat alles in het teken van kerst en nieuwjaar, Frederiek Van Pamel is erin geslaagd de ruimtes perfect te gebruiken, intiem waar het kan, uitbundig waar het moet.
De stap naar de andere wereld is groot – we weten even niet wat de échte wereld is. Buiten jagen de wolken over de knotwilgen, een fietser vecht tegen de wind, hij probeert de kleppen van zijn duffel wat strakker aan te spannen. Damme profileert zich al enkele jaren als boekenstad. Winkels nodigen uit met verloren gewaande drukken en tweedehands vondsten. Uit de tearooms kringelt gezelligheid in de vorm van ratelende espressomachines en de zuigkracht van melk die wordt opgestoomd. We doen ons koffie en clafoutis met framboos en zure room bij Tante Marie, dat op weekenddagen gouden zaken doet met de thee- en digestievenkaart. Dit is hoe we een uitstapje copybook maken: een wandeling, een bezoek en dan opwarmen aan hot chocolate en pannenkoek. En wanneer de duisternis valt even dat moment van stilte opzoeken voor het weer huiswaarts rijden. Dat is wanneer Damme de historische gebouwen in een diepe, warme gloed doet baden. Een sprookje dat echt bestaat. En dat deze kerstvakantie smeekt om (her)ontdekt te worden.
Door Toni De Coninck.
