Spoorweglijn 87. Een treintraject dat vanuit Zottegem via Brakel en Ronse naar Blaton in de Borinage en steenkoolmijnen liep. Goed voor zestig kilometer spoor. De lijn werd aangelegd in 1885 en in 1963 denderde er voor de laatste keer een trein over. Het was een enkelsporige lijn, een beetje zoals de treinverbinding tussen Ronse en Oudenaarde vandaag. Het Fosttreintje bracht mijnwerkers uit Zuid-Oost-Vlaanderen dagelijks naar de steenkoolmijnen in de streek rond Charleroi, La Louvière en de Borinage. En terug naar huis.
Dag in, dag uit trokken de “fostmannen” in ploegen naar de mijn. De spoorlijn speelde dus een belangrijke economische rol. Ook al werkten ze vaak in erbarmelijke omstandigheden, door het grote tekort aan arbeidskrachten, moest je elke dag naar de mijn komen. Zelfs als je ziek was. Een dokter van de mijn onderzocht je en oordeelde of je fit genoeg was om te werken. In de meeste gevallen moesten de mijnwerkers dus wel aan het werk. Enkel wanneer hun stoflongen zodanig ver gevorderd waren en het werken niet meer ging, werden ze arbeidsongeschikt verklaard.
Toen de mijnen sloten, was er niet veel nut meer voor een treinverbinding. Een samenwerking tussen de gemeenten Zottegem, Zwalm, Brakel, Ronse, Vloesberg en Elzele bracht deze oude spoorwegbedding opnieuw tot leven als een wandel- en fietspad. Intussen zijn de mijnen in Henegouwen gesloten en de treinsporen zijn niet meer. Ze maakten plaats voor asfalt. In plaats van de treinclaxon weerklinkt nu de bel van elektrische fietsen, de tred van enkele joggers of het geblaf van wandelaars met hun honden.
Jaarlijks wordt die georganiseerd om de heks Quintine te herdenken die hier opgehangen en verbrand is
Er zijn twee opties: je fiets/wandelt van Zottegem tot Opbrakel of van Ronse tot Vloesberg. Wij kiezen vandaag voor dat tweede traject. Vanaf het vertrekpunt aan de Mgr. Beylstraat wandelen we al snel tussen eiken, wilgen, berken, hazelaars en meidoorns. Ertussen hebben we zicht op weilanden, op Ronse en op de heuvels van de Vlaamse Ardennen. We wandelen over spoorwegbruggen, langs een geboortebos en door het natuurgebied Pyreneeën-Tombele. Dat is een geheel van weides, bossen en akkers met heel wat unieke kleine diertjes en planten. Het is er op en top genieten van de stilte en van al het moois dat de natuur te bieden heeft.
Vanaf het vertrekpunt is het drie kilometer tot de eerste tussenstop in Elzele. Je wandelt er de trapjes omhoog en steekt de Rue Beaufaux over. Langs een klein weggetje aan de overzijde van de straat loop je enkele meters naast het wandel- en fietspad tot een ander pad je weer naar de spoorwegbedding brengt. Momenteel verloopt dat nog zo ingewikkeld en – toegegeven – lichtjes gevaarlijk. Maar binnenkort start de gemeente Elzele met werken om de doorgang onder de Rue Beaufaux opnieuw te openen.
Elzele staat bekend bij sommigen als de geboorteplaats van Hercule Poirot. Daarnaast is de gemeente ook gekend om haar heksensabbat. Jaarlijks wordt die georganiseerd om de heks Quintine te herdenken die hier opgehangen en verbrand is. Van een gruwelijke dood gesproken. Doorheen de hele gemeente vind je afbeeldingen en beeldjes van heksen terug. Al is Quintine waarschijnlijk het meest vereeuwigd dankzij het blonde streekbier dat haar naam draagt. Het is een honderd procent natuurlijk bier gemaakt op basis van zelfgekweekte gerst. En, goed nieuws, dat je vanaf de oude spoorweglijn makkelijk kan proeven. Sla het landweggetje in naar wandelknooppunt 82 en je kan Au Chaudron des Légendes niet missen. Het bier wordt er gebrouwen, verkocht en geserveerd. Een – in normale tijden – ideale tussenstop tijdens een wandel- of fietstocht.
Nergens is de diversiteit aan planten, bomen en dieren zo groot als hier
Een pauzegelegenheid vind je ook in Faim de Ligne, een brasserietje in het oude stationsgebouw van Vloesberg. Samen met de oude stationsgebouwtjes van Elzele zijn ze zowat het enige dat nog aan het spoorwegverleden doet denken. Vanaf Vloesberg zit je in de laatste rechte lijn naar het eindpunt. Je fiets en wandelt er met aan je linkerzijde het gezelschap van het hoogste punt in de Vlaamse Ardennen en Pays des Collines, de Pottelberg. Je herkent hem aan de twee zendmasten, waarvan eentje gekend staat onder de naam “de radar”. Wanneer je op de straat Marais Garette uitkomt, heb je het eindpunt van dit stukje route bereikt. Vanaf daar is het nog tien minuten stappen naar het gezellige centrum van Vloesberg. Zie je het niet zitten om langs de oude spoorlijn terug te keren? Dan kan je op het marktplein bus 87 nemen richting het vertrekpunt.
De Vlaamse Ardennen en het Pays des Collines zijn zeker niet uniek in hun idee om van een oude spoorwegbedding een wandel- en fietspad te maken. Maar nergens is de diversiteit aan planten, bomen en dieren zo groot als hier. Het Mijnwerkerspad getuigt hoe de natuur er in al zijn gedaanten terug een plaatsje opeist. Het rechte pad volgen door de bomen, planten, struiken en weidse uitzichten is heerlijk zen. Liever wat meer uitdaging? Sla gerust enkele bosweggetjes in. Via de bordjes RAVeL Ligne 87 kom je altijd wel weer op het Wandelpad terecht.
Door Anastasia Verleysen.
