Zout van Aveiro
Davy organiseerde mijn verjaardag dit jaar. De schat. Tot bleek dat hij zijn eigen maten had uitgenodigd en ik op het einde van de rit nog drie vriendinnen mocht vragen. ‘Ik kan er toch ook niets aan doen dat ze met zeven zijn en dat de vrouwen meekomen,’ reageerde hij. Die zeven, dat is de muziekgroep die komt jammen; allemaal surfers die een berg vlees meebrengen voor hun churrasco. Een van de vrouwen bereidde een gigantische ovenschotel met kabeljauw en puree, gewikkeld in een groot laken. Het scheelt dat Davy zijn surfmaten ook die van mij zijn en dat ik weinig zin heb in veel volk. Ik ben blij met mijn drie vriendinnen.
De altijd ravissante Sara uit Porto met haar grote, rode lippen en stevige eyeliner komt wat vroeger om me pataniscas de bacalhau, de voorloper van de Britse Fish and Chips, te leren bereiden. Filipa overhandigt me een van haar mooie tekeningen. Als ze me ziet prutsen met mijn make-up, neemt ze het over en kleurt ze mijn ogen zwart als een panter en mijn lippen rood als bloed. Van Daniela krijg ik een klassiek houten stempel met het logo dat we samen ontworpen voor een volgend project. ‘Voor in je boeken,’ zegt ze. Tranen wellen op. We openen een eerste fles wijn terwijl in grote pannen en potten, brood voor twee kommen panzanella, pataniscas en arroz de tomate sudderen en frituren. Zé gooit het gemarineerde vlees op de barbecue.
‘Davy, breng je me het zout even?’ ‘Wat voor zout wil je?’ ‘Hoeveel zout heb jij wel?’ ‘Grof zout, fijn zout en keukenzout. Himalayazout.’ ‘Himalayazout?’ ‘Yep. Sophie strooit dat ook in haar bad.’ ‘In haar bad? Hoor, die zoutsnob haalt zijn zout uit de Himalaya’s terwijl de zoutpannen van Aveiro vlakbij liggen!’
Portugese families eten tijdens zomerfeesten meer dan een Gallisch dorp na een overwinning op de Romeinen
Iedereen lacht. Ook in de keuken krijgen de meiden de kriebel in de keel want de Portugese kustlijn, onderhevig aan oceaanwinden en een brandende zon, is ideaal voor het winnen van kwaliteitsvol zout. Dankzij hun zout kregen de Portugezen van de Britten militaire bescherming tegen de Fransen die hun vissersboten kaapten. Het is een bondgenootschap dat de Britten exclusieve toegang gaf tot de Kaapverdische eilanden – een tussenstop voor de slavenhandel – waar ze hun schepen vol zeezout laadden voor de grote oversteek. Er werd toen hevig gestreden om de Caraïbische eilanden. Wat voor de een diplomatie is, is voor de ander slavernij. Waar Fransen vissersboten kaapten, werden arme sloebers moordzuchtige piraten genoemd.
Als de pataniscas eindelijk klaar zijn en we naar de binnenplaats afzakken, blijkt zowel het vlees, als de panzanella, als de kabeljauw al geplunderd te zijn. Ik had dit moeten weten. Portugese families eten tijdens zomerfeesten meer dan een Gallisch dorp na een overwinning op de Romeinen. De eerste keer dat we op een verjaardag werden uitgenodigd, werd er een biggetje gespit. In de oven gaarden traag grote kommen rijst. Op de churrasco volgden eerst volledige kippen, daarna steaks, ribben en koteletten, waarna alles met caldo verde (koolsoep) en chouriço werd verzadigd. Tegen middernacht kwamen alle vrouwen met hun dessert op de proppen. Vergeleken daarmee is het hier wat povertjes maar de groep begint voldaan te jammen. Het is een dag zoals in de reclames met olijfolie; zuiders en gemoedelijk. De wijn vloeit en het volkje keuvelt rustig, niet toevallig over de ontdekkingsreizen en het belang van hun witte goud. ‘Wat een absurde tijden moeten dat geweest zijn,’ hoor ik een van de vrouwen zeggen. Dat is het nog altijd, denk ik. In de Himalaya’s verdient er wellicht iemand veel geld met zout uit Aveiro aan een paar onnozele buitenlanders.
