De weg van Rovaniemi naar het oosten meandert tussen bossen vol berken, wier zwart-witte schors langzaam wordt bedekt door de oogst van het verval. De herfst loert begin september als een sluipmoordenaar om de hoek en slaat toe wanneer hij de kans krijgt. Overnacht schakelen de kleuren van bruingroen over scharlaken tot een geel dat zo intens is dat het aan het eind van die periode bijna transparant wordt. Dat is het sein voor de rendieren, om aan de kant van de golvende tweevaksweg naar het laatste groen te zoeken. Voor de beren, om hun lichaamstemperatuur zachtjes te laten dalen tot de winterslaap nog maar een formaliteit lijkt. Voor Fins Lapland, om zich op te maken voor l’été indien, vier, vijf weken van een ongeziene schoonheid en een rust die als een warme sprei over je heen valt.
Het verkeersreglement is afgestemd op het ritme van de hertachtigen
We naderen Ruka, rijden langs meren met namen als Kesäjärvi, Pyhäjärvi en uiteindelijk ook Rukajärvi, met zijn grillige inhammen die diep in het land kerven. Drie zilverwitte en lichtbruine rendieren sjokken over de weg. Ze zijn het weinige verkeer gewoon, rollen even met de kop en verdwijnen dan weer aan de overkant, tussen sparren en in bosschages. Het verkeersreglement is afgestemd op het ritme van de hertachtigen. 100 wanneer het kan, 80 als je een gebied inrijdt waar rendieren zich doorgaans ophouden. De zoogdieren leven en grazen in het wild, maar horen niettemin altijd bij een eigenaar. Noord-Finnen en Lappen verdienen geld met de slacht en verkoop van vlees en huid. Goed rendiervlees is niet goedkoop, merken we al gauw in het warenhuis van Kuusamo, en de huiden worden letterlijk duur verkocht.
’s Anderdaags hangt vooral de mist als een sprei over het meer. Wanneer we de kamer in het Iisakki Village verlaten en op zoek gaan naar ochtendkoffie, drijft een rookgrijze bank aan de oever voorbij. Twee hotelgasten duwen een kayak het water in. Het vaartuig glijdt geruisloos door de baai van Myllylahti en verdwijnt dan achter de mistbank, met alleen nog een rimpel in het water als herinnering. Iisakki is meer een complex dan een hotel, met een camping, robuuste, houten woonsten waarvan wij er één huren, en sinds kort ook een Glass Village, lichte, transparante, glazen huisjes van waaruit je onbelemmerd noorderlicht kunt aanschouwen en fotograferen. Het is de nieuwste trend in een gebied waar mensen zich tijdens de winter vooral diep achter donkere deuren induffelen en hele avonden in sauna’s doorbrengen.
‘De Finnen zijn best een puriteins volk. Sauna is een sociaal gebeuren.’
Hanna Karjalainen, de mevrouw die de safari’s in en rond Ruka organiseert, bevestigt de evolutie naar andere vormen van beleving. ‘We boden altijd al tochtjes met de quad aan, en in de winter met de sneeuwmobiel, maar je merkt dat heel wat reizigers gewoon graag van onze natuur genieten zonder noodzakelijkerwijs een sportief avontuur te ondernemen. Dit is wellicht een van de laatste grote gebieden wilderness in Europa. We moeten er voorzichtig en respectvol mee omgaan.’
En dus zitten we die namiddag in lotushouding bij een temperatuur van 50 graden boven Celsius diep in en uit te ademen tot die ademhaling onder controle komt. Saunayoga is een van de nieuwe en andere vormen van beleving. Hanna vertelt over de misverstanden rond Finnen en yoga. ‘Ja, het is juist dat we bijna allemaal naar de sauna gaan. We dineren vroeg, rond vijf uur. Daarna brengen we de kinderen naar hun activiteiten. En om acht uur praten we bij in de sauna. Soms een uur, soms langer. Onze sauna’s hoeven niet op 90 graden te staan. En we slaan onszelf niet met berkentwijgen. En we duiken niet altijd in een onderkoeld meer. En we zijn niet naakt. Dat doen Duitsers en Nederlanders. De Finnen zijn best een puriteins volk. Sauna is een sociaal gebeuren. Je gaat ook niet in je blootje naar de kroeg.’
De bruine beren op de weg naar Rusland hebben maar weinig bescherming tegen hun natuurlijke vorm van naaktheid. Ze kennen grenzen noch limieten, weinig natuurlijke vijanden of het moeten veelvraten zijn, de kleine etterbuilen van het arctisch gebied die er niet voor terugdeinzen een oud of zwak exemplaar aan te vallen. (Een veelvraat is wellicht beter bekend onder zijn Engelse benaming wolverine, maar dat terzijde).
Met z’n zessen zitten we in wat nog het meest op een berghut lijkt, midden in een bos dat zo vochtig is dat het vanzelf lijkt te verdampen. Er staan bedden in de hut, maar ook die verdwijnen langzaam in de duisternis van het woud en de invallende avond. We nemen plaats op een stoel, aan een lang, smal raam dat is uitgerust met gleuven waardoorheen je het teleobjectief van je camera kunt richten. Voor ons voltrekt zich het schouwspel: één, twee, drie grote, harige, mollige beren richten hun aandacht op de restanten van zalm die verstopt zijn in met planken bedekte kuilen. De dieren kennen hun pappenheimers, ze wéten, ruiken dat andere zoogdieren (wij) in de buurt zijn, maar de honger en goesting zijn groter dan de angst. Twee uur gaat het door, tot alleen nog wat graten en hondenbrokken overblijven en we opnieuw de toestemming krijgen geluiden te maken, zodat we snel en voorzichtig terug naar het busje kunnen. Dit is Fins Lapland, een biotoop die zijn gelijke niet kent in Europa. Een proefbuis van de natuur.
Meer june.? Schrijf je in op de newsletter. Je vindt de link op de homepage.
